<p>Konuşmaları, &ouml;ğretmenliği, T&uuml;rk&ccedil;esi, talebeleri ile ilişkileri, derslerine hazırlanışı, okulda davranışları, duruşu, ahlakı hep bu bilgeliğinden izler&nbsp; taşır. Hayatı okumak, yazmak ya da &ccedil;alışmak &uuml;zere kuruludur. Kullandığı terbiye metotları model bir &ouml;rneklik teşkil edecek &nbsp;mahiyettedir. &nbsp;O aynı zamanda bir zihniyet devriminin de &ouml;nc&uuml;s&uuml;d&uuml;r. Bilimi din olarak g&ouml;ren anlayışın yerine bilimi bu d&uuml;nyayı anlama, anlamlandırma ve imar etme &ccedil;abasının bir par&ccedil;ası olarak g&ouml;ren bakışın imam-hatipler yoluyla cemiyette temellerinin atılmasına da &ouml;nc&uuml;l&uuml;k etmiştir. Okullarımızın uzun bir aradan sonra a&ccedil;ılışı m&uuml;nasebetiyle muallim ve &ouml;ğrencilerimize bir armağan olmak &uuml;zere bu yazı hazırlandı. Muallimliğine dair başlıca d&ouml;rt alandaki hatıra ve konuşmalarından derlediğimiz bu g&uuml;ldesteyi size sunuyoruz.</p> <p><strong>Muallim Olarak Nitelikleri</strong></p> <p>1. Şahsi ve mesleki nitelikler,</p> <p>2. Talebe ile ilişkiler,</p> <p>3. &Ouml;ğrenme ve &ouml;ğretme s&uuml;reci,</p> <p>4. Değerlendirme.</p> <p>Bir &ouml;ğretmenin kendisi hakkında &nbsp;şahitliği:</p> <p><strong>&ldquo;Biz de Arap&ccedil;a okutuyoruz. Fakat bu işi alelade bir vazife olarak yapıyoruz. Celal Hoca ise bu işi aşk ile yapıyor.&rdquo;</strong></p> <p>Kendisi 15 yaşında Trabzon&rsquo;da bir camide mukabele dinlerken kalbine gelen bir şevk, bir aşk ile dua eder. Bu dua g&ouml;n&uuml;lden ve &nbsp;yakıcı bir duadır:&nbsp;<em>&rsquo;<strong>&rsquo;Ya Rabbii! Bana bunun(</strong>senin kelamıyın<strong>) manasını anlamayı nasip et. Bende &ouml;l&uuml;nceye kadar senin kelamının, kitabının dellalı olayım&rsquo;&rsquo;</strong></em><strong>&nbsp;&nbsp;</strong>&nbsp;</p> <p><strong>Talebe Tanımı:&nbsp;</strong>1960 Tohum Dergisi<strong>:</strong></p> <p><strong>&ldquo;Talebeler g&ouml;z&uuml;m&uuml;z&uuml;n nuru, dinimizin yarınki hadimleri. Onların izzet-i nefsini kıramam! Haysiyet duygularını zedeleyemem! İnkisar-ı hayale uğratamam! Halet-i r&ucirc;hiyelerini alt&uuml;st edemem! &Ccedil;&uuml;nk&uuml; talebelerime bu yaşta, bu &ccedil;ağda b&ouml;yle bir iş yaptırırsam onların izzet-i nefsiyle oynamış olur, cemiyete ve insanlara karşı k&uuml;sk&uuml;n ve kırgın yetişmelerine sebebiyet vermiş olurum.</strong></p> <p>Bunu yapamam! Esasen bu gibi işler insan tabiatına giran gelir. Kendi nefsimin hoşlanmadığı bu işi talebelerime yaptıramazdım. Nihayet iş başa d&uuml;şt&uuml;. Bu sebeple mektebin hel&acirc;larını ve musluklarını g&uuml;nlerce bu mektebin m&uuml;d&uuml;r&uuml; olan bu fakir temizlemiştir.&rdquo;</p> <p><strong>T&uuml;rk&ccedil;e Hassasiyeti</strong></p> <p>Bir g&uuml;n bir talebesi ile bir meseleyi konuşarak yolda y&uuml;r&uuml;mekteler. Talebesi ile arasında ge&ccedil;en bir konuşmadan sonra talebesi kendisine cevap verir:</p> <ul> <li>&rdquo;<strong>Hocam o sizin m&uuml;tevaziliğinizden&rdquo;:</strong></li> </ul> <p>Bu cevabı, doğru &nbsp;T&uuml;rk&ccedil;e konuşma hassasiyeti olan hoca hi&ccedil; beğenmez.</p> <p>-Ben size b&ouml;yle mi &ouml;ğrettim.&nbsp;<strong>&lsquo;&rsquo;O sizin tevazunuzdan&rsquo;</strong>&lsquo; diyeceksin diyerek talebesini hemen uyarır. &nbsp;T&uuml;rk&ccedil;e konuşmaya olan hassasiyetini b&ouml;ylece g&ouml;stermiş olur.</p> <p><strong>Kendisini okulda temizlik yaparken g&ouml;ren Nurettin Top&ccedil;u:</strong></p> <p><strong><em>&lsquo;&rsquo;Hocam bu gen&ccedil; işidir. Bırak &ouml;ğrenciler yapsın&rsquo;&rsquo;</em></strong>&nbsp;der. Hoca tatlı bir tebess&uuml;mle:</p> <p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<em>&lsquo;<strong>&rsquo;Gen&ccedil;ler yaptıkları işlerle şahsiyetleri arasında irtibat kurarlar, yarın tuvalet temizleyip okudum&rsquo;</strong>&nbsp;<strong>diyerek kompleks sahibi olurlar. Onları g&uuml;rb&uuml;z bir fidan gibi yetiştirmek bizim vazifemizdir&rsquo;&rsquo;</strong></em></p> <p>Sınıfa doğru geldiğini arkadaşlarına haber vermek i&ccedil;in talebenin: &ldquo;<em>Celal Hoca geliyor</em>&rdquo; s&ouml;z&uuml;ne karşılık;<strong>&nbsp;&ldquo;<em>Herkes &lsquo;Bey&rsquo; oldu, ben hala &lsquo;Hoca&rsquo;yım</em>&rdquo;&nbsp;</strong>diye s&ouml;ylenir.</p> <p>Celal Hoca sadece kendi &ccedil;evresinde değil, benzer d&uuml;nya g&ouml;r&uuml;ş&uuml;nde olsun ya da olmasın&nbsp;<strong>İstanbul&rsquo;un b&uuml;t&uuml;n ilim ve eğitim camiasında saygı duyulan bir hocadır.</strong></p> <p><strong>İmama Hatip Okulları:</strong></p> <p>&ldquo;<em>İmam Hatip Okulları ile İslam Enstit&uuml;leri başlangı&ccedil;ta merhum Celal Hoca gibi davayı kavrayan bir &acirc;limin &ouml;nderliğinde, İslam k&uuml;lt&uuml;r&uuml;ne hakikat kapısını a&ccedil;acak olan bir R&ouml;nesans gayesi ile kurulmuştu.&rdquo;</em></p> <p><strong><em>&lsquo;&rsquo; Bu dereceden fazla, bunu bastıran bir sevinci, ancak Beytullah&rsquo;ı g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;m zaman hissettim&rsquo;&rsquo;&nbsp;</em></strong><em>diyerek a&ccedil;ılış izni &ccedil;ıkardığı zaman İmam- Hatiplere dair duyduğu sevinci dile getirmiştir.</em></p> <p><strong>İstikameti:</strong></p> <p>Yaman Dede kendisine birlikte okulda yemek yemeyi teklif eder. Celal Hoca bu teklife:&nbsp;<strong><em>&rsquo;&rsquo;Bug&uuml;n okulda dersim olmadığı i&ccedil;in yemek yemeye hakkım yok&rsquo;&rsquo;&nbsp;</em></strong>diyerek Yaman Dede&rsquo;nin teklifini kibarca reddeden bir mukabelede bulunur.</p> <p>Celal Hoca&rsquo;nın&nbsp;<strong>meslek aşkını</strong>&nbsp;g&ouml;steren pek &ccedil;ok &ouml;rnek vardır. Şu s&ouml;z&uuml; onun bu &ouml;zelliğinin hulasasıdır: &ldquo;<strong>Kara tahta &ouml;n&uuml;nde &ouml;lmek istiyorum</strong>.&rdquo;<a href="https://www.maarifinsesi.com/2021/11/21/m/#_ftn1"><sup>[1]</sup></a></p> <p><strong>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</strong><strong>Arap&ccedil;a Metodu</strong></p> <p>Celal Hoca&rsquo;ya&nbsp;<strong>&ldquo;<em>&Uuml;st&acirc;z&uuml;&rsquo;l-Es&acirc;t&icirc;ze</em>&rdquo;</strong><a href="https://www.maarifinsesi.com/2021/11/21/m/#_ftn2"><strong><sup><strong><sup>[2]</sup></strong></sup></strong></a><sup>&nbsp;</sup>dedirten onun Arap&ccedil;a h&acirc;kimiyeti ve onu &ouml;ğretme bi&ccedil;imidir</p> <p>Celal Hoca&rsquo;nın Arap&ccedil;a &lsquo;<em>konuşma</em>&rsquo; &ouml;ğretiminde temel yaklaşımı, ana dili hi&ccedil; kullanmadan sırf Arap&ccedil;a konuşarak bu dili &ouml;ğretmektir</p> <p>Arap&ccedil;a &ouml;ğretimine ilk olarak&nbsp;<strong>c&uuml;mle bilgisinden başlanmalı</strong>; k&uuml;&ccedil;&uuml;k, basit c&uuml;mleler oluşturarak, c&uuml;mlenin temel kuruluşu,&nbsp;<em>fiil</em>,&nbsp;<em>fail</em>&nbsp;ve&nbsp;<em>meful</em>&nbsp;gibi esas unsurların yerleri talebenin hafızasına iyice yerleştirmelidir.</p> <p>&ndash; Talebe ibareyi anlamaya, manayı kavramaya, kendi ifadesi ile&nbsp;<strong>&ldquo;<em>istihra&ccedil; gelmeye ve talebenin dişi ibareye ge&ccedil;meye başladıktan</em>&rdquo;</strong>&nbsp;sonra ancak Arap&ccedil;a olarak bir sarf ve nahiv kitabı okutulabilir.</p> <p>Yukarıdaki ilkelerden anlaşılacağı &uuml;zere Celal Hoca başlangı&ccedil;ta Arap&ccedil;a gramerinin T&uuml;rk&ccedil;e olarak işlenmesi taraftarıdır. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; talebenin ana dili T&uuml;rk&ccedil;e olduğundan bahsedilen gramer Arap&ccedil;a olarak a&ccedil;ıklansa bile talebe onu zihninde T&uuml;rk&ccedil;eye &ccedil;evirip &ouml;yle anlamaya &ccedil;alışacaktır.</p> <p><strong>Metot Metaforu</strong></p> <p>Ona g&ouml;re&nbsp;<em>İslami İlimler,</em>&nbsp;Batı metotları ile ele alınır ve sosyolojik şartlar g&ouml;z &ouml;n&uuml;nde bulundurulursa canlanabilir.</p> <p><strong>Araştırma Metaforu:</strong></p> <p>&ldquo;Benim araştırma hususundaki metodum, araştırdığım meselenin dibine darı ekmektir! Meseleyi dibine kadar g&ouml;t&uuml;r&uuml;r&uuml;m ve hepsini hafızama alırım&rdquo; demiştir.</p> <p><strong>İmam Hatip İdeali</strong></p> <p><strong><em>&rsquo;&rsquo; Asrın ihtiya&ccedil;larını m&uuml;drik, doğuyu ve batıyı bilen m&uuml;nevver, dindar g&ouml;r&uuml;neceğim diye mutaassıp olmayan, aydın desinler diye dinden taviz vermeyen tavizsiz fakat m&uuml;samahak&acirc;r bir gen&ccedil;liktir.&rsquo;&rsquo;&nbsp;</em></strong></p> <p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; 1953 yılında Celal Hoca&rsquo;nın m&uuml;d&uuml;rl&uuml;ğ&uuml; sırasında okula Kur&rsquo;an&rsquo;ın Latin harfleriyle okutulması gerektiğini bildiren bir yazı gelmiştir. Yazıya verdiği cevap ve bu işin transkripsiyon yapılmadan olmayacağı y&ouml;n&uuml;nde teftiş heyetine yaptığı ilmi a&ccedil;ıklama nedeniyle Celal Hoca g&ouml;revden alınmıştır. Bunun yerine kendisine meslek dersleri teftişi g&ouml;revi verilmiştir.</p> <p>Vefatına altı yıl kala vermeye başladığı&nbsp;<strong>İhya dersleri</strong>&nbsp;1961&rsquo;deki vefatına kadar devam etmiştir. Soğanağa Camii&rsquo;nde her Cumartesi ikindi namazından sonra okunan bu ders, Gazali&rsquo;nin&nbsp;<strong><em>İhy&acirc;-u Ulumiddin</em></strong>&nbsp;adlı eseri merkezinde &ccedil;eşitli ilimleri de i&ccedil;ermektedir. Kelam&icirc; meselelerden&nbsp;<strong>Fıkh&icirc; konulara, Tasavvuftan Psikolojiye, Tarihten Edebiyata</strong>&nbsp;kadar genişliği olan bu dersler maddi bir karşılığa da dayanmamıştır.</p> <p><strong>Y&uuml;ksek İslam Enstit&uuml;s&uuml;nde</strong></p> <p>&Ouml;mr&uuml;n&uuml;n son iki senesi İstanbul Y&uuml;ksek İslam Enstit&uuml;s&uuml;nde&nbsp;&nbsp;&nbsp;<strong>Tavhid ve İlm-i Kelam&nbsp;</strong>dersleri vererek bug&uuml;nk&uuml; İslam Enstit&uuml;s&uuml; neslinde; bilgi, metot, sistem ve araştırmacı zihin mirası ile &nbsp;emeği olan bir hoca olmuştur.</p> <p>Celal Hoca, geride her biri farklı ilmi kariyerlerde yetişmiş pek &ccedil;ok hoca, İmam- Hatip ideali &uuml;zerinden asırlar &ouml;tesine taşacak bir ilim mirası, k&ouml;kl&uuml; maziyi yeni sistemle birleştiren sezgi y&uuml;kl&uuml; bir kavrayış penceresi, i&ccedil;inde sebat, samimiyet ve sadakat barındıran vefalı bir m&uuml;cadele &ccedil;izgisi miras bırakarak aramızdan ayrıldı.</p> <p>Mevla kendisine ve İmam-Hatip ve İslam enstit&uuml;s&uuml; ideali yoluyla bu &uuml;lke ve medeniyetimizin toparlanıp ayağa kalkmasına hizmeti olan t&uuml;m hocalara rahmet eylesin.</p>